( Ενημέρωση 04/03/2014 )
Την χρονιά που πέρασε οι βομβίνοι ήταν πολύ λιγότεροι.
Το τελευταίο διάστημα παρατήρησα πως οι βομβίνοι προσπαθούν και κάποιες φορές εισβάλουν στις κυψέλες. Μετά από συζητήσεις με συναδέλφους έγινε σαφές ότι το φαινόμενο είναι γενικό στα μελισσοκομεία της περιοχής μας. Διαβάστε στη συνέχεια κάποιες παρατηρήσεις αλλά και απόσπασμα από ένα κατατοπιστικό άρθρο για το θέμα.
Τουλάχιστον από τον Δεκέμβριο ( 16 Δεκεμβρίου είναι η πρώτη παρατήρηση ) έκαναν την εμφάνιση οι Βομβίνοι στα μελίσσια. Οι θερμοκρασίες που επικρατούσαν τις πιο πολλές μέρες ( 10 +/- ) δεν επέτρεπαν στους Βομβίνους να μπαίνουν με ευκολία στις κυψέλες. Οι μέλισσες ήταν σε κατάσταση τέτοια που μπορούσαν να αμυνθούν. Όταν οι θερμοκρασίες ήταν τέτοιες που οι μέλισσες έστω και για πτήσεις καθαρισμού, μπορούσαν να πετάξουν, οι βομίνοι έμεναν απλά στην προσπάθεια. Όταν όμως ο καιρός κρυώνει αρκετά και οι μέλισσες σχηματίζουν την σφαίρα δεν έχουν την δυνατότητα να αμυνθούν ( τουλάχιστον στην είσοδο γιατί στην σφαίρα δεν υπάρχει λόγος να πλησιάσουν, το μέλι το παίρνουν από τα ακριανά πλαίσια ). Έτσι οι βομβίνοι με ευκολία μπαίνουν μέσα στην κυψέλη.
{adinserter Meli_post}
Αξίζει να σημειωθεί πως ακόμη και σε κυψέλες εφοδιασμένες με μεταλικά πορτάκια με μικρές τρυπούλες, οι βομβίνοι με λίγο… στρίμωγμα και προσπάθεια τις περνούν, παρά το φαινομενικά μεγάλο μέγεθος που έχουν όταν πετούν. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία, οι δράση τους εντείνεται κατά την διάρκεια της κύριας “χειμέριας” ανάπαυσης του μελισσιού. Πράγματι από τις ημερομηνίες που παρατηρήθηκαν, επιβεβαιώνεται το παραπάνω. Ο λόγος των “επισκέψεων” αυτών είναι πιθανότατα η έλειψη τροφής. Πέραν από τον “δανεισμό” ( δεν ξέρω πόσο παίρνουν, είναι και παχουλοί! ) κάποιας ποσότητας τροφής στα πλαίσια της λειτουργίας του οικοσυστήματος της περιοχής ( οι βομβίνοι είναι καλοί επικονιαστές και θα αυξήσουν την παραγωγή για τις μέλισσες την επόμενη άνοιξη ) , δεν φαίνεται να αποτελούν σοβαρή απειλή για τις κυψέλες.
{adinserter Meli_post}
Ακολουθεί παράθεση του άρθρου Αναγνωστόπουλος, Ι. Θ. 1997. Οι βομβίνοι πειρατές των… κυψελών. Μελισσοκομική Επιθεώρηση11(3):141-142.
( Apicultural Abstracts 1146/98 ).
Οι βομβίνοι λόγω της μεγάλης τους προσφοράς στη φύση ως φυσικοί επικονιαστές ανήκουν στην κατηγορία των ωφέλιμων εντόμων. Από μελισσοκομικής άποψης έχει παρατηρηθεί σε αρκετές περιοχές της χώρας μας το φαινόμενο της «λεηλασίας» μελισσοκυψελών από βομβίνους. Οι βομβίνοι προσελκύονται ίσως από το άρωμα του μελιού και επιχειρούν να μπουν μέσα στη κυψέλη. Συνήθως γίνονται αντιληπτοί από τους φρουρούς της κυψέλης και διώκονται, οπότε δοκιμάζουν ξανά την τύχη τους σε διπλανά μελίσσια. Εάν καταφέρουν να μπουν στην κυψέλη, αρχίζουν να καταναλώνουν μέλι έως ότου τους διώξουν οι μέλισσες από αυτή. Κατά την προσπάθεια τους να πάρουν το μέλι μέσα από τα κελιά της κηρήθρας τρίβουν το κερί γιατί μάλλον δεν φτάνουν εύκολα το πάτο του κελιού λόγω του όγκου τους. Τις περισσότερες φορές όμως εντοπίζονται αμέσως από τις μέλισσες και διώκονται πριν προλάβουν να βρουν το μέλι. Οι πιο τυχεροί βομβίνοι ίσως να μπουν σε μελίσσι με μικρό πληθυσμό και να λεηλατήσουν κάποιο εκτεθειμένο πλαίσιο με μέλι. Σπάνια οι βομβίνοι εμπλέκονται με τις μέλισσες της κυψέλης και γενικά προτιμούν την φυγή. Προσωπικά δεν έχω δει βομβίνο να μάχεται με μέλισσα και ίσως πολλοί να συγχέουν τους βομβίνους με άλλα υμενόπτερα όπως ορισμένα είδη σφηκών. Μαρτυρίες ότι βομβίνοι προσπάθησαν να μπουν σε κυψέλη είναι οι νεκροί βομβίνοι που βρίσκουμε μπροστά ή μέσα σε αυτή χωρίς όμως αυτοί να μπορούν να αποτελέσουν και απόδειξη ότι λεηλατήθηκε μέλι. Γενικά οι αρνητικές επιπτώσεις προς το μελίσσι από την «λεηλασία» που προκαλείται από βομβίνους θεωρούνται ασήμαντες και ίσως αμελητέες εάν συγκριθούν με την ζημιά από άλλα έντομα όπως π.χ. τις σφήκες ή και τις ίδιες τις μέλισσες από διπλανά μελίσσια.
{adinserter Meli_post}
Στην χώρα μας παρατηρήθηκε ότι οι βομβίνοι προσπαθούν να μπουν σε κυψέλες συνήθως κατά περιόδους που δεν βρίσκουν τροφή. Δηλαδή για τις θερμές και νησιωτικές περιοχές κατά τη διάρκεια του χειμώνα ή και όταν επικρατεί μεγάλη ξηρασία το καλοκαίρι ενώ για τις ηπειρωτικές και βόρειες περιοχές μετά ή και πριν τη χειμέρια διάπαυση του εντόμου. Επίσης μερικές φορές πλησιάζουν κατά την τροφοδοσία των μελισσών με σιρόπι. Το ενδιαφέρον στο παραπάνω φαινόμενο εστιάζεται κυρίως στους βιολογικούς και οικολογικούς παραμέτρους του. Κύρια ερωτήματα είναι π.χ. πια είδη βομβίνων προσπαθούν να μπουν σε κυψέλες, πότε και κάτω από πιες περιβαλλοντικές συνθήκες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η άποψη ότι η «λεηλασία» των μελισσών συμβάλλει στην επιβίωση των συζευγμένων θηλυκών (βασίλισσες βομβίνοι) κατά το χειμώνα και κατά συνέπεια στη διατήρηση ενεργών πληθυσμών βομβίνων την επόμενη χρονιά. Οι πληθυσμοί αυτοί με την σειρά τους μέσω της επικονίασης προσφέρουν στην βιοποικιλότητα και ίσως αυξάνουν τη δυναμικότητα των μελισσότοπων, δύο πολλοί σημαντικοί παράγοντες ενός καλού μελισσότοπου. Οπότε οι μελισσοκόμοι δεν πρέπει να ανησυχούν για το εάν βομβίνοι λεηλατούν ή όχι τα μελίσσια τους αφού αυτό μπορεί να θεωρηθεί και ως φυσικό βιολογικό φαινόμενο που συνέβαινε πάντα αλλά περνούσε απαρατήρητο λόγο των ασήμαντων επιπτώσεων του στο μελίσσι. Μπορούν όμως οι μελισσοκόμοι να περιορίσουν το άνοιγμα της εισόδου της κυψέλης ώστε να μη χωρούν εύκολα οι βομβίνοι, που είναι πιο μεγαλόσωμοι από τις μέλισσες, ελαχιστοποιώντας έτσι την « λεηλασία».
Επιπλέον πληροφορίες για αυτά τα έντομα μπορείτε να βρείτε σε ένα Blog αφιερωμένο… στους Βομβίνους!